การสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัย ตอนที่ 1

เมื่อวานนี้ ผมมีโอกาสไปพูด เรื่องการสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัย ให้กับชมรมเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ให้กับผู้เข้าสัมมนาจำนวน 110 คน และคิดว่าเนื้อหาน่าจะเป็นประโยชน์ จึงนำมาเขียนบทความสั้นๆให้อ่านครับ

ผมไม่ได้พูดถึงวิธีการมากมายนัก เพราะส่วนตัวชอบพููดถึง แก่น และ หลักการ มากกว่า เพราะมีความเชื่อว่า ถ้าทุกคนเข้าใจหลักการที่ถูกต้องแล้ว วิธีการที่ถูกต้อง มันจะตามมาเอง

ก่อนจะสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัย เราควรจะมาเข้าใจความหมายของ คำว่าวัฒนธรรม และ ความปลอดภัย กันก่อน

วัฒนธรรม หมายถึง

พฤติกรรมที่แสดงออกมาของบุคคล หรือ กลุ่มคน อันเนื่องมาจาก ทัศนคติ ค่านิยม ความเชื่อ และ ความเข้าใจ ในเรื่องนั้นๆจากประสบการณ์ที่ได้เห็น ได้ยิน และได้ทำตามๆกันมา อย่างต่อเนื่อง ซึ่งไม่มีการการันตีว่า สิ่งที่ทำนั้นถูกต้อง หรือ ผิด เพราะ เป็นเรื่องของแต่ละกลุ่มคน

ความปลอดภัย หมายถึง

สภาวะที่ปราศจากอุบัติเหตุ และการได้รับบาดเจ็บ

จึงนิยามได้ว่า วัฒนธรรมความปลอดภัย คือ

พฤติกรรมที่แสดงออกมาของบุคคล หรือ กลุ่มคน อันเนื่องมาจาก ทัศนคติ ค่านิยม ความเชื่อ และ ความเข้าใจ ในเรื่องของความปลอดภัยเชิงบวก โดยยอมรับว่าความปลอดภัย สุขภาพ และ การได้รับบาดเจ็บ สามารถป้องกันได้

ดังนั้น ถ้าต้องการสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัยในองค์กร ก็จำเป็นต้องให้พนักงานทุกคนมี ทัศนคติ ค่านิยม ความเชื่อ และ ความเข้าใจ ในเรื่องของความปลอดภัยที่ถูกต้อง จากการเห็น จากการได้ยิน การได้ฟัง และ การลงมือทำบ่อยๆ จนเกิดเป็นพฤติกรรมการเลียนแบบในสิ่งที่ถูกต้อง

หลักการในการสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัย คือ

1.ผู้นำต้องเป็นตัวอย่างที่ดี

มนุษย์เรียนรู้ทุกสิ่งทุกอย่างจากการเลียนแบบ เนื่องจากสมองมีเซลล์ประสาทกระจกเงา ซึ่งทำหน้าที่เก็บรวบรวมทุกอย่างที่ ได้เห็น ได้ยิน ได้ฟัง และ จะแสดงพฤติกรรมออกมาเหมือนกัน จะสังเกตได้จากท่าทางการเดิน การพูด และ วิธีการคิดของเราคล้ายคลึง หรือ เหมือนกับใคร ที่แน่ๆก็จะเหมือนกับคนที่อยู่ใกล้ตัวเราแน่นอน หรือ คนที่เรากำลังสนใจอยู่นั่นเอง

2. ลดการบังคับ เพิ่มความเข้าใจ

แน่นอนการบังคับได้ผลเร็ว แต่ไม่ยั่งยืน ถ้าปราศจากการยอมรับ เขาจะทำตามตอนที่เรามาตรวจ แต่ถ้าเราไม่มาตรวจเขาก็จะไม่ทำ ดังนั้น การสร้างความเข้าใจ จึงเป็นเรื่องที่สำคัญมาก การสร้างความเข้าใจสามารถทำได้โดยกระบวนการ การอบรม การโค้ช การให้คำปรึกษา รวมถึงการให้ลงมือปฏิบัติ

3.เลิกคิดว่าจะทำให้เสร็จ แต่ให้คิดว่าจะต้องทำให้สำเร็จ

ลองถามตัวเองดูก่อนนะครับว่า เรามีกิจกรรมความปลอดภัยมากมาย แต่ทำไมปัญหาเรื่องของความปลอดภัยยังคงมากมายเหมือนเดิม เพราะคนส่วนใหญ๋ คิดแค่ว่าจะทำให้มันเสร็จ แต่ไม่ได้คิดว่าจะทำให้มันสำเร็จ คำว่าเสร็จกับสำเร็จแตกต่างกัน บางคนคิดเพียงว่าทำตามแผนงานให้ครบ มีกระดาษให้แรงงาน หรือ Auditor มาตรวจ แล้วไม่มีปัญหา ก็ถือว่าสำเร็จแล้ว แต่แบบนี้จริงๆแล้ว ไม่ได้เรียกว่า สำเร็จ แต่เรียกว่า แค่ทำให้มันเสร็จไป อย่าลิมว่า ต้องบรรลุเป้าหมายในเรื่องของวัฒธรรมความปลอดภัยด้วย

4. ติดตามส่งเสริม ให้กำลังใจสม่ำเสมอ

การละเลยไม่ปฏิบัติตาม ย่อมเป็นไปได้ ดังนั้นการติดตามผล จึงเป็นเรื่องที่จำเป็นมาก การติดตามผลที่ดีที่สุด คือ การสังเกตจากพฤติกรรมที่เขาแสดงออกมา และที่สำคัญมากกว่านั้นคือ การให้กำลังใจ ถ้าเขาทำดี เราก็ควรที่จะขอบคุณทันที หรือ ประกาศให้คนทั้งบริษัทรับทราบ เพราะใครก็ตามล้วนชอบการชื่นชม หรือ การได้รับความนับถือจากผู้อื่น และผลที่ตามมา คือ เขาเหล่านั้นก็จะทำพฤติกรรมนั้นซ้ำๆ อย่างต่อเนื่อง

ความปลอดภัยเริ่มต้นที่ภายใน ไม่ใช่ภายนอก ถ้าโลกภายในเปลี่ยน โลกภายนอกก็จะเปลี่ยนตาม วัฒนธรรมความปลอดภัยก็เช่นเดียวกัน